Στους πρώτους καταγεγραμμένους Ολυμπιακούς Αγώνες το 776 π.Χ. πραγματοποιήθηκε μόνο ένα άθλημα, ο δρόμος του σταδίου. Στην πορεία εξέλιξης της κλασικής Ολυμπιάδας ο αριθμός των αθλημάτων και των δρώμενων διευρύνεται συνεχώς, με την ενσωμάτωση κάθε νέας πολιτισμικής έκφρασης Ελλήνων της κλασικής εποχής. Η ακτινοβολία των αγώνων της Ολυμπίας, των «Ολύμπιων» όπως είναι γνωστοί, ήταν τόσο μεγάλη ώστε πολλές πόλεις του ελληνικού κόσμου διοργάνωναν παρόμοιες εκδηλώσεις, τις «Ολυμπιάδες», με αθλητικό και πολιτιστικό περιεχόμενο που σήμερα αναφέρονται ως ολυμπιακά φεστιβάλ. Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στη σκέψη ότι αν ο Θεοδόσιος δεν είχε καταργήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 393 μ.Χ., η δυναμική εξέλιξή τους θα είχε ως αποτέλεσμα την αδιάλειπτη ενσωμάτωση κάθε νέου πολιτισμικού δρώμενου αλλά και την εξάπλωση των «Ολυμπιάδων» πέραν του τότε ελληνικού κόσμου. Στην περίπτωση αυτή, οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα ήταν εντελώς διαφορετικοί από αυτούς που πραγματοποιούνται σήμερα.
Η διαφορά μεταξύ των σύγχρονων και των κλασικών Ολυμπιακών Αγώνων είναι ολοφάνερη αν αναλογιστεί κανείς ότι η σύγχρονη Ολυμπιάδα στηρίζεται στο ανταγωνιστικό ρωμαϊκό σύνθημα «Γρηγορότερα – Ψηλότερα – Δυνατότερα» και όχι στο ηθικό περιεχόμενο της Κλασικής Ολυμπιάδας που αναδύεται μέσα από το «αἰέν ἀριστεύειν», το «εὖ ἀγωνίζεσθαι» και την εκεχειρία μεταξύ των λαών.